Zorgpad “Heel Almere stopt”
In Almere sloegen de eerste-en tweedelijnszorg de handen ineen: een multidisciplinair zorgpad zou goede stoppen-met-rokenzorg bieden voor alle Almeerders. Verschillende disciplines zijn hierbij betrokken, van huisartsenpraktijken en gezondheidscentra tot het Flevoziekenhuis. Deze nauwe samenwerking zorgt voor efficiënte en effectieve stoppen-met-rokenzorg in de stad. Lees hieronder stapsgewijs hoe dit tot stand is gekomen met quotes van Maartje Ramaekers (Projectmanager Regio-organisatie Huisartsen Almere)
‘We hebben hele goede resultaten: 35-40% van de rokers is na een jaar nog steeds gestopt. Daar zijn we hartstikke trots op.‘
Maartje Ramaekers
- Inspiratie op doen
Huisarts Michael Brouwer, tevens kaderarts GGZ, is samen met de toenmalig projectleider op werkbezoek gegaan bij het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Zij wilden graag leren van hun succes op het gebied van stoppen met roken. Laat je ook inspireren door verhalen uit de praktijk. - Zorg voor een projectgroep
In Almere vormt een enthousiaste, toegewijde projectgroep de basis voor het rookstopprogramma. Deze projectgroep bestaat, naast de kaderarts GGZ, uit een projectleider en een projectmedewerker. Op de achtergrond denken enkele rookstopcoaches en POH-GGZ mee. Naast het hebben van een projectgroep is draagvlak vanuit het management belangrijk. - Betrek alle zorgprofessionals
Begin klein, maar betrek wel alle directe zorgprofessionals bij het ontwikkelen van het zorgpad. Gaandeweg kun je de samenwerking uitbreiden. “We zijn begonnen met het eerstelijns aanbod te ontwikkelen. Daarna is de samenwerking met de tweede lijn uitgewerkt, zodat het aanbod echt in heel Almere beschikbaar is.” - Het zorgpad ontwikkelen
Geïnspireerd door het RKZ, is het tweedelijns zorgaanbod van het RKZ ‘vertaald’ naar een eerstelijns zorgpad. Na het werkbezoek is tijdens meerdere overleggen van de projectgroep kritisch gekeken welke elementen geschikt waren voor de situatie in Almere. Grofweg bestond dit uit de voorbereiding die we van de patiënt verwachten, hoe we de consulten bij de POH-S invullen en wat de POH-GGZ aanbiedt. Tevens wilde de projectgroep, in navolging van het Rode Kruis Ziekenhuis, veel aandacht voor langdurige terugvalpreventie. Ook dit heeft vorm gekregen met de terugvalpreventiegroepen en de contactmomenten tussen coach en patiënt tot 1 jaar na de stopdatum. Zowel tussentijds als één jaar na de stopdatum wordt van alle deelnemers de rookstatus geregistreerd in het huisartseninformatiesysteem.
Schematische weergave van het zorgpad rookstopzorg Almere. Hierin is duidelijk dat eerste en tweede lijn zijn geïntegreerd in één zorgpad.
Wil je zelf beginnen met het een zorgpad? Lees hier hoe je zélf een zorgpad het best kan ontwikkelen - Zorg voor (interne) scholing
Toen het zorgpad voor Almere eenmaal ontwikkeld was, zijn er geaccrediteerde stoppen-met-rokencoaches opgeleid in alle gezondheidscentra van Zorggroep Almere en in het Flevoziekenhuis. Voor huisartsen, POH’s, medisch specialisten en verpleegkundigen zijn er trainingen en bijeenkomsten geweest zodat iedereen op de hoogte is van het zorgaanbod waar zij naar kunnen verwijzen. Later zijn er scholingen gegeven over het stopadvies: hoe begin je over roken en hoe geef je een stopadvies. Hiervoor is de e-learning “Het stoppen-met-rokenadvies. Hoe geef ik dat?” van het Trimbos-instituut gebruikt. - Motiveer andere partijen voor het stopadvies
De projectgroep geeft ook buiten de huisartsenpraktijken en het ziekenhuis presentaties over het zorgaanbod voor de Almeerse rokers. Belangrijk is dat zoveel mogelijk zorgverleners rondom een roker een stopadvies kunnen geven en weten dat er zorg bij de hand is in Almere. - Monitoring
De regionale organisatie van huisartsen in Almere (ReHA) heeft een dashboard ontwikkeld om de implementatie te monitoren. Het dashboard geeft onder meer weer hoeveel deelnemers er bij welke gezondheidscentra in een rookstoptraject zitten en hoeveel er na 3, 6 en 12 maanden gestopt zijn. - Afspraken met zorgverzekeraar
Goede afspraken met de zorgverzekeraar zijn nodig om de kosten in verhouding te laten zijn tot de investering en het resultaat. De Almeerse huisartsen hadden bij de start nog geen aangepast tarief. Het programma is dus gestart met de reguliere financiering. Pas nadat er resultaten waren, zijn er gesprekken gevoerd over een passende vergoeding.
Wat maakt het initiatief succesvol?
‘We bereiken een hoger succespercentage dan gemiddeld doordat de zorginzet langer en breder is. Het is langer omdat we onder andere van de patiënt een gedegen voorbereiding verwachten: de roker leest het boek “Heel Nederland stopt” en vult het stoppenstappenplan in. Daarnaast is de individuele begeleiding van de POH-S op maat, er is geen standaard aantal consulten. Hetzelfde geldt voor de rookstopcoach in het ziekenhuis. De zorginzet is breder omdat we ook de POH-GGZ in kunnen schakelen om de motivatie nog meer kracht bij te zetten. Ook bieden we groepsbegeleiding aan voor terugvalpreventie onder leiding van een POH-GGZ. De begeleiding duurt in totaal een jaar vanaf de stopdatum.’
Wat zou je nu anders doen, willen of adviseren als iemand dit initiatief zou opstarten?
‘We zouden het liefst de terugvalpreventie in groepen wat minder vrijblijvend maken. Tegelijkertijd zijn we een eerstelijns interventie en willen we laagdrempelig toegankelijk zijn. Op dit moment zijn de groepsbijeenkomsten voor terugvalpreventie optioneel en we merken we dat er sinds de coronaperiode weinig aanmeldingen voor zijn. We zoeken uit hoe dit komt.’
Toekomstmuziek
‘We willen graag meer samenwerken met het sociaal domein. Het sociaal wijkteam of schuldhulpverlening zou bijvoorbeeld een stopadvies kunnen geven en kunnen verwijzen naar het bestaande zorgaanbod. Dit is nog toekomstmuziek.’